مری لیلی قره‌گوزلو و برگزاری جشنواره اسب اصیل عرب در شهر بهار
مری لیلی قره‌گوزلو و برگزاری جشنواره اسب اصیل عرب در شهر بهار
قراگوزلو، یکی از طوایف مهم تورک قزلباش بودند و در قرن هشتم در اراضی شام و سوریه و ایران ساکن بودند. خاندان قراگوزلو (همچنین به شکل قره‌گوزلو و قراگزلو هم ضبط شده است) از خانواده‌های ثروتمند و متنفذ ایران در طول دوران قاجار و پهلوی بودند. خاندان قراگوزلو در ایل قراگوزلو ریشه دارد. محل اقامت آنها همدان بود که در روستاهای اطراف آن املاک وسیعی را در اختیار داشتند. خاندان قراگوزلو به دو تیره «حاجی‌لو» و «عاشقلو» تقسیم می‌شد. قراگوزلوها در اواخر دوران زندیه با آقامحمدخان قاجار متحد شدند و می‌توان گفت که حقی عظیم بر دولت قاجارها داشتند. به نوشته باقر عاقلی در اواخر قرن سیزدهم قمری بیش از سه چهارم قراء و رقبات همدان در تصرف آنان بود و املاک نواحی معتبر و مشهوری چون درجزین، مهربان، کبودرآهنگ، خدابنده‌لو و … به آنان تعلق داشت.
برخی از بزرگان این طایفه مانند حاج بهاءالملک و حاج امیرنظام و ناصرالملک هریک مالک دویست تا سیصد پارچه آبادی بودند. قراگوزلوها با شاهان قاجار نیز وصلت کردند، از جمله فتحعلی شاه یکی از دختران خود به نام زبیده خانم را به ازدواج علی‌خان نصرت‌الملک قراگوزلو درآورد، نگارالسلطنه و صفیه سلطان‌خانم دختران عباس میرزا به ترتیب با عبدالله‌خان صارم‌الدوله قراگزلو و محمود خان ناصرالملک ازدواج کردند و امیرافخم قراگوزلو، قمرالسلطنه دختر مظفرالدین شاه را برای پسرش احتشام‌الدوله گرفت.
لیلی قراگوزلو در سال ۱۳۰۶ در همدان متولد شد. وی بنیانگذار تبارنامه اسب اصیل عرب ایرانی و ثبت آن در سازمان جهانی اسب عرب “واهو” و نیز موسس كانون اسب اصیل ایران بود او زندگی خود را وقف پرورش و معرفی نژاد اسب اصیل ایران کرد که از نژادهای اسب عربی است. پدرش دکتر علی‌نقی قراگوزلو و یکی از بزرگان همدان و مالک روستای ورکانه بود مادرش نیز یک بانوی آمریکایی به نام کاترین لد بود و پدربزرگش مهدی خان قراگوزلو سفیر ایران در آمریکا بود. مری لیلی شش ساله بود که پدرش را از دست داد او که از سنین خیلی پایین سوارکاری را شروع کرد و با استناد به خاطراتی که از خودش نوشت اولین اسب اصیلی که در ده سالگی با آن کار کرد اسبی بود که پادشاه عربستان به رضا شاه پهلوی پیشکش کرده بود.
لیلی از کودکی با اسب آشنا بود. چه پیش و چه پس از درگذشت پدرش، آنها همواره اسبهای متعددی در اصطبل ملک روستایی خود داشتند. پس از آن نیز قیم لیلی، یکی از افسران عالی رتبه سواره نظام بود که برای دخترش و لیلی امکان شرکت در فعالیت‌های سوارکاری سواره نظام را فراهم کرده بود. لیلی بعد از مدتی اسب عربی رضاشاه را خریداری کرد و این اولین برخورد او با نژاد اسب اصیل عرب بود. او بعدها با مجید بختیار، نماینده مجلس شورای ملی ازدواج کرد که نژاد اسب اصیل خوزستان را، که به زودی به تنها علاقه لیلی بدل شد، به او معرفی کرد. در سال ۱۳۴۸ مجید بختیار در یک سانحه هوایی درگذشت و شرایط زندگی لیلی تغییر بسیار کرد، با این حال او به تلاش‌های خود در زمینه پرورش و معرفی اسب اصیل ادامه داد.
مـری در طول زندگی پر بار خود زحمات زیادی برای حفظ اسب اصیل عرب کشید به گفته “شیخ حاجات آل کثیر” که دانشی سنتی در زمینه اسب اصیل داشت اعراب در منطقه قشقایی نشین خوزستان که با ظهور ماشین آلات در حال فراموش کردن اسب بودند به همت مهری خانم پی به ارزش این کار بردند و در حفظ اسب اصیل کوشیدند و در دوران خشکسالی که برای تهیه علوفه خود دچار مضیغه شدند مهری خانم با کِشتی گندم و علوفه مورد نیاز آنها را فراهم کرد. همه میدانند که اگر مهری خانم نبود اسب اصیل عرب به سرنوشت اسبچه خزر، اسب ترکمن و … مبتلا شده بود. ایشان در طول زندگی خود هیچ فکری جز حفظ اسب اصیل نداشت و چندین بار از سوی کشور های شیخ نشین منطقه مورد تقدیر قرار گرفت اثری که او بر اسب اصیل عرب گذاشت هیچ گاه در تاریخ فراموش نخواهد شد. لیلی در اواخر عمر خانه‌ای به سبک معماری سنتی ایران در کوهپایه‌های غربی تهران ساخت و سال‌های آخر عمر را در آنجا در کنار اسب‌هایش سپری کرد. ایشان پس از چندین ماه پیکار با بیماری در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۰ در بیمارستان آتیه تهران درگذشت.
هر چند با این همه، هنوز هم داوران ما كه دارای تواناییهای بسیاری در امر تشخیص نژاد یك اسب اصیل هستند، به دلیل عضو نبودن ایران حتی در سازمان جهانی اسب عرب اروپا (ایكاهو) از حضور در جشنواره‌های جهانی محروم هستند و نمی‌توانند در این جشنواره‌ها شركت كنند. عرب های خوزستان، خانم قره‌گوزلو را “مری خانم” خطاب می‌كردند و او سالها برای این خطه اسب دوانی ایران خدمات ماندگار در زمینه حفظ و احیای اسب انجام داد. از مری لیلی یك راس اسب سفید و اصیل عرب با گردن قوس كشیده به نام “مبارك” باقیمانده است. این اسب را مهری خانم سالها پیش خرید و از خارج كشور وارد كرد و از جمله اسبهای بسیار معروف در دنیا شناخته شده است. هم اینك “قلعه مهری خانم” تنها میراث ماندگار و تاریخی “مری لیلی قره‌گوزلو” در روستای گردشگری وركانه همدان است.
گفتنی است، به همین سبب مسابقه زیبایی اسب اصیل عرب و جشنواره بین‌المللی آن ۶ و ۸ تیرماه در رده ایکاهو (c) به میزبانی شهر بهار برگزار خواهد شد.
نویسنده : مسعود ابوآبائی
انتهای پیام/
برچسب ها :استان همدان ، ایوا ، شهرستان بهار ، صالح آباد ، فرمانداری بهار ، مهاجران
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0